واکسن نوترکیب (recombinant vaccine)
واکسن نوترکیب به واکسنی اشاره دارد که از طریق تکنولوژی DNA نوترکیب تولید می شود. با جایگزین کردن بخشی از (DNA) یا ژن بیان کننده آنتی ژن خاص به یک حامل و انتقال ان به سلول میزبان ، سبب بیان آنتی ژن مورد نظر در میزبان می گردد. پس از خالص سازی و تزریق آن به بدن موجود زنده سبب تحریک سیستم ایمنی شده و پاسخ ایمنی مناسب ایجاد می شود. این مراحل تحت عنوان کلونینگ معرفی می شوند.این پلتفرم از واکسن به دلیل کنترل مناسب و پیشگیری از بیماری ها و کم عارضه بودنشان در دنیا بسیار حائز اهمیت هستند .دانش فنی تولید این نوع از واکسن ها در کشور ارتقاء چشمگیری پیدا کرده است . با توسعه علم و تکنولوژی در این حوزه می توان در رقابت های جهانی جایگاه مناسبی پیدا کرد .
برای فرایند طراحی وتولید واکسن نوترکیب پروتئینی مراحل مختلفی وجود دارد که در ذیل به طور مجمل و در ادامه بصورت کامل ارائه می گردد.
- ابتدا اطلاعات کامل در مورد میکروارگانیسم مورد نظر و ژنوم آن و اطلاعات نوکلئوتیدی و پروتئینی مرتبط با آن از پایگاه داده های مختلف ، ژورنال ها و مقالات متعدد جمع آوری می گردد.
- ژن های کلیدی که کد کننده پروتئین های اصلی در شناسایی میکرو ارگانیسم توسط سیستم ایمنی موجود زنده نقش اساسی ایفا می کنند،انتخاب می شوند .
- به دو صورت ژن ها ی مورد نظرgene of interest) )در دسترس قرار می گیرند. 1- بصورت مصنوعی سنتز می شوند .2- تکثیر از طریق PCR یا کلون شدن
- انتخاب وکتور مناسب به جهت جای گرفتن ژن مورد نظر در آن (الحاق ) برای انتقال به میزبان کلونینگ( بعنوان مثال DH5a, TOP10)
- انتقال وکتور حاوی ژن مورد نظربه میزبان بیانی
- بیان پروتئین در میزبان (بعنوان مثال میزبان بیانی BL21DE3)
- تخلیص پروتئین
- اضافه شدن ادجوانت
- تولید صنعتی
- مراحل پیش بالینی و بالینی
